Termomodernizacja 2024 – co to takiego? Kompletny poradnik

Termomodernizacja – w najbardziej ogólnym ujęciu oznacza unowocześnienie pod względem wymiany ciepła i zimna. Termomodernizacja budynku oznacza więc ulepszenie tych elementów, systemów i procesów, które są odpowiedzialne za obieg temperatur w obrębie nieruchomości.

Kluczowe definicje dostarcza ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków. Zgodnie z nią przedmiotem termomodernizacji są:

• ulepszenie zmniejszające zapotrzebowanie na energię potrzebną do ogrzania wody i powietrza,
• ulepszenie, w wyniku którego ciepłownie zużywają mniej energii pierwotnej (EP),
• podłączenie domu do sieci centralnego ogrzewania,
• wymiana urządzeń grzewczych na takie, które korzystają z energii odnawialnej.

Prace termomodernizacyjne postrzegane są więc przez pryzmat jednostkowy jako sposoby na ograniczenie wydatków związanych z ogrzewaniem oraz poprawa komfortu życia, a także przez pryzmat społeczny jako taktyka służąca zapobieganiu degradacji środowiska naturalnego.

Termomodernizacja budynku, termoizolacja i ocieplenie – wyjaśnienie różnic

Dzięki powyższym informacjom o wiele łatwiej zidentyfikować poszczególne obszary.

Termomodernizacja oznacza usprawnienie różnych (w domyśle: wszystkich) systemów i przegród budowlanych (np. okna, ściany) w budynkach starszych, niewłaściwie zaizolowanych lub bez izolacji, aby ograniczyć spalanie węgla oraz innych nieodnawialnych źródeł energii.

Termoizolacja to ocieplenie nowego budynku. Jest jednym z etapów służących do przeprowadzenia termomodernizacji, a zarazem najmniej absorbującym, najszybszym, najtańszym i często zapewniającym największe korzyści. Innym określeniem termoizolacji jest ocieplenie.

Zarówno wspomniana ustawa, jak i wszystkie następujące po niej akty prawne dotyczące zagadnienia termomodernizacji podkreślają przede wszystkim, co stanowi priorytet dla tych działań. Chodzi o sukcesywne ograniczanie spalania aż do całkowitego wyeliminowania tej formy pozyskiwania ciepła, ponieważ ogrzewanie jest jednym z największych zagrożeń dla środowiska naturalnego.

Ustawa wskazuje właściwe kierunki, w których powinny iść zmiany. Jednak w zależności od rodzaju budownictwa i rozwoju technologicznego podobne oszczędności energii można uzyskać na różne sposoby.

Warto przyjrzeć się rozwiązaniom najczęściej stosowanym w wydajnych procesach termomodernizacyjnych.

1. Ocieplenie, czyli termoizolacja. Jest to najważniejszy etap. Wymiana starego, nieefektywnego materiału na nowoczesny i o bardzo dużej skuteczności wiąże się z generalnym remontem budynku, mieszkania lub osiedla. Jednocześnie od jakości materiałów izolujących oraz od staranności wykonanych prac zależy najwięcej, jeśli chodzi o oszczędności w zużyciu energii pierwotnej. Odpowiednio wysoka jakość termoizolacji może pozwolić nawet na całkowitą rezygnację z urządzeń grzewczych.

2. Uszczelnienie stolarki drzwiowej i okiennej. Obejmuje również wymianę starych i nieefektywnych okien oraz nieszczelnych drzwi. Jakość stolarki ma realny wpływ na ilość przenikającej energii, dlatego warto wybrać tę o najlepszej klasie energetycznej. Dodatkową korzyścią może być montaż powłoki refleksyjnej blokującej promieniowanie podczerwone, a więc zatrzymującej ciepło wewnątrz pomieszczeń. Konieczne jest również staranne zamontowanie okien i drzwi oraz wyeliminowanie wokół nich mostków termicznych.

3. Wymiana urządzenia grzewczego lub systemu ogrzewania. Obecnie jednym z najpopularniejszych źródeł ciepła jest pompa ciepła w połączeniu z fotowoltaiką.

Istotne okazuje się również zachowanie odpowiedniej kolejności wykonywania prac termomodernizacyjnych. Wymiana urządzeń grzewczych albo uszczelnienie stolarki bez prawidłowego ocieplenia może nie przynieść pożądanych efektów (lub ich uzyskanie będzie wiązać się z wysokimi kosztami).

Wyżej wspomniano, że termomodernizacja polega na wprowadzeniu zmian w domu, mieszkaniu lub w budynku, dzięki którym możliwe staje się ograniczenie zużycia energii pozyskiwanej ze spalania paliw kopalnych. Warto wymienić zakres prac mających na to realny wpływ:

• ocieplenie przegród budowlanych: dotyczy ścian, dachu, stropów i podłóg,
• wymiana okien i drzwi zewnętrznych na bardziej energooszczędne,
• instalacja nowoczesnych źródeł ciepła bazujących na energii odnawialnej,
• instalacja systemów do zarządzania i monitoringu energią,
• odpowiednia regulacja okien i drzwi,
• wymiana instalacji elektrycznej wraz z wymianą oświetlenia,
• zastosowanie systemów do rekuperacji,
• modernizacja urządzeń do centralnego ogrzewania i ogrzewania wody,
• dla kamienic lub osiedli: budowa przyłącza do systemu ciepłowniczego i ograniczenie korzystania z indywidualnych źródeł ciepła,
• dla ciepłowni i elektrociepłowni: jak najpełniejsze wykorzystanie efektu kogeneracji, a więc równoczesnego wytwarzania ciepła i np. energii elektrycznej.

Zakres prac termomodernizacyjnych różni się w zależności od rodzaju budownictwa. W przypadku domu jednorodzinnego właściciel samodzielnie podejmuje decyzje dotyczące wszystkich zmian. W kamienicach inwestycje uzależnione są od tego, czy wszyscy użytkownicy wyrażą zgodę na prace mające wpływ na każdą z zamieszkujących rodzin. Natomiast w blokach decyzje podejmowane są na szczeblu spółdzielni lub wspólnoty, a pewien zakres prac lokatorzy mogą wykonać we własnym zakresie i wyłącznie w obrębie własnego mieszkania.

Dom jednorodzinny

Jedynym ograniczeniem może być budżet związany z pracami termomodernizacyjnymi. Oznaczają one zazwyczaj:

• termoizolację przegród budowlanych,
• uszczelnienie/wymianę okien i drzwi,
• zainstalowanie ogniw fotowoltaicznych i pompy ciepła,
• montaż wentylacji mechanicznej umożliwiającej odzyskiwanie energii cieplnej.

Dom wielorodzinny

Oprócz budżetu ograniczeniem jest brak jednomyślności odnośnie do zakresu wprowadzanych zmian. Ponadto należy uwzględnić przestrzeń wspólną. Termomodernizacja w kamienicy wiąże się z:

• ociepleniem elewacji,
• wymiana przestarzałych okien i drzwi,
• wymianą źródła ciepła i urządzeń grzewczych dla całego budynku,
• zastosowaniem urządzeń do inteligentnego zarządzania zapotrzebowaniem na energię zarówno dla poszczególnych mieszkań, jak i dla przestrzeni wspólnej.

Mieszkanie w bloku

Termomodernizacja mieszkania najczęściej dotyczy prac możliwych do wykonania wewnątrz pomieszczeń. Dlatego dotyczy głównie:

• wymiany okien i drzwi,
• uszczelnienia stolarki okiennej,
• wymianę urządzeń grzewczych,
• optymalizowania kosztów ogrzewania ograniczające się do wyboru urządzeń zasilanych elektrycznie lub do grzejników CO,
• w znacznie mniejszym stopniu: ocieplenia ścian od wewnątrz,
• w znacznie mniejszym stopniu: wymianę źródeł ciepła, wentylacji albo urządzeń do zarządzania energią na poziomie całego bloku mieszkalnego.

Celem termomodernizacji jest ograniczanie spalania paliw kopalnych. Takie działania przekładają się bezpośrednio na:

• środowisko naturalne,
• eksploatację złóż,
• kondycję zdrowotną społeczeństw i rozwój medycyny,
• rozwój branż motoryzacyjnej i transportowej,
• rozwój gałęzi przemysłu opartych na paliwach spalanych i na oferowaniu rozwiązań ekologicznych,
• kształtowanie się cen,
• stan domowego budżetu,
• ogólny komfort życia.

Każdy z wymienionych punktów można by szeroko rozwijać, przechodząc do kolejnych dziedzin życia i gospodarki. Łatwo jednak zauważyć i zrozumieć ogólną tendencję:

• spalanie paliw kopalnych ma negatywny wpływ na środowisko (podobnie jak ich wydobycie i transport),
• ograniczenie spalania aż do całkowitego ich wyeliminowania jest priorytetem strategii zrównoważonego rozwoju,
• odnawialne źródła energii to korzyści dla środowiska, zdrowia i dla budżetu osobistego.

Powyższe korzyści to nie jedyne, które zapewnia termomodernizacja. Oprócz mniejszego zużycia energii pierwotnej, oszczędności w budżecie domowym, korzystnego audytu energetycznego i dobrego wyniku na certyfikacie energetycznym oferowane są programy rządowe, w ramach, których przyznawane są dofinansowania do termomodernizacji albo opłacalne formy kredytowania.

Czyste Powietrze

• Najpopularniejszy program wspierający usprawnienia energetyczne w polskich domach (lub w ich wyodrębnionych częściach).
• Program oferuje: do 66 tysięcy złotych dofinansowania na poziomie podstawowym, do 135 tysięcy złotych na kompleksową termomodernizację, do 1200 złotych na opłacenie audytu energetycznego.
• Pieniądze można wykorzystać na: wymianę źródła ciepła, modernizację instalacji grzewczej, termoizolację, wymianę stolarki, montaż fotowoltaiki i zakup rekuperacji.

Mój Prąd

• Program skierowany do właścicieli mikroinstalacji fotowoltaicznych (o mocy do 50 kW), którzy jeszcze nie skorzystali z dofinansowania.
• Program pozwala na uzyskanie do 50% zwrotu kosztów kwalifikowanych poniesionych na zakup instalacji, jak i innych urządzeń.
• Dofinansowanie obejmuje między innymi zwrot pieniędzy za zakup pompy ciepła, magazynu ciepła, banku energii, systemu zarządzania energią i kolektorów słonecznych.

Agroenergia

• Program dedykowany rolnikom i dzierżawcom nieruchomości rolnych inwestujących w nowoczesne technologie energetyczne.
• Wnioskodawcy mogą ubiegać się o bezzwrotną dotację na wyżej wymienione wynoszącą nawet 20% kosztów kwalifikowanych.
• Oprócz dotacji na zakup instalacji fotowoltaicznej, banków energii i pomp ciepła program dotuje również zakup urządzeń do instalacji wiatrowej.

Aktualnie trwa lub oczekuje na nową edycję kilka programów, dzięki którym można uzyskać dodatkowe pieniądze lub zwroty inwestycji poniesionych na termomodernizację. Z punktu widzenia właściciela domu najatrakcyjniejszym programem rządowym jest Czyste Powietrze.

Warto także przypomnieć, że docieplenie budynku wymaga jedynie zgłoszenia takiego faktu właściwemu organowi.

Wydaje się, że obecnie jest najlepszy moment na ocieplenie domu.

Doświadczenie pokazuje, że kończące się dofinansowania oraz zmiany w regulacjach prawnych sprzyjają popytowi na termoizolację. O ile program Czyste Powietrze będzie realizowany również w roku 2024, o tyle nie ma pewności, że wróci w kolejnych latach. Dodatkowo wprowadzone niedawno obowiązkowe świadectwa energetyczne dla sprzedawanych domów i mieszkań – oba czynniki mogą mieć wpływ na wzrost zainteresowania ocieplaniem domów, a tym samym na cenę usług.

Decydując się na termomodernizację, warto wybrać najlepsze rozwiązania. W przypadku ocieplenia mówimy o izolacji natryskowej pianą PUR. Tak ocieplony dom zapewnia optymalne temperatury zimą i latem, niezmienność parametrów przez co najmniej 25 lat i bezpieczeństwo. Oprócz tego oferowana przez naszą firmę piana PUR znajduje się na liście zielonych urządzeń i materiałów sporządzonej przez Instytut Ochrony Środowiska.