Ocieplenie starego domu – nie czekaj, żeby nie stracić

Na tak postawione pytanie narzuca się jedna odpowiedź: żeby w domu było cieplej. Większość osób zgodzi się z taką opinią, chociaż w rzeczywistości jest ona błędna. Warto w pierwszej kolejności rozprawić się z tym mitem, a zarazem wyjaśnić, po co tak naprawdę właściciele domów inwestują w ich ocieplenie.

Jeżeli zimową porą właściciel ustawi klimatyzację na 16°C, to mimo najlepszego ocieplenia temperatura spadnie w końcu do bardzo nieprzyjemnego poziomu. A jeśli dodatkowo otworzy okna i drzwi, to można zgodzić się z tym, że zrobi się jeszcze zimniej. W takim przykładzie ciepło uciekło przez okna. Widać więc, że ocieplenie nie jest źródłem ciepła, podobnie jak nie jest nim gruba kołdra. Materiały używane do ocieplenia domów mają za zadanie utrzymać temperaturę między ścianami w ten sposób, aby nie przenikała ona na zewnątrz i nie mieszała się z tą panującą poza domem.

Idąc tym tropem, można, a wręcz warto zastanowić się, czy ocieplenie odgrywa taką samą rolę przez cały rok. Dzięki powyższemu wyjaśnieniu wiadomo już, że celem jest ułatwienie zachowania podobnej, komfortowej temperatury podczas każdej pory roku. Skoro więc podczas upalnego lata ocieplenie w rzeczywistości sprzyja ochładzaniu domu, to warto przyjąć lepszą nazwę: termoizolacja. Właśnie tym określeniem posługuje się branża budowlana.

Przy okazji prezentujemy budynek, który liczy sobie już 60 lat. Od samego początku nigdy nie miał żadnej izolacji cieplnej. Kolejne pokolenie właścicieli zdecydowało o konieczności poprawy komfortu cieplnego w domu.

Nasza firma od prawie 20 lat zajmuje się produkcją i sprzedażą składników używanych do wytworzenia nowoczesnego materiału do izolacji cieplnej. Powstająca z nich piana poliuretanowa doskonale sprawdza się zarówno w nowych, jak i starszych budynkach. Dzięki temu o utrzymaniu ciepła i problemach z tym związanych wiemy wszystko.

W jakim celu powinno się zadbać o termoizolację starszych domów? Powodów jest kilka:

• nie mają wcale izolacji,
• materiał izolujący z biegiem lat utracił właściwości,
• użyto izolacji niskiej klasy,
• firma montażowa popełniła błędy podczas instalacji.

To najczęściej spotykane problemy, dlatego należy przyjrzeć się ich znaczeniu.

Na przykładzie omawianego budynku z lat 60-tych widać wyraźnie, w jaki sposób termoizolacja może wpłynąć zarówno na poprawę stanu domu, jak i na dobrostan mieszkających w nim osób. Ponad pół wieku bez izolacji to wystarczająco długo, aby przez ten czas ukształtowały się niekorzystne finansowo i zdrowotnie nawyki gospodarzy. Ponadto brak izolacji termicznej odcisnął piętno na stanie elementów drewnianych budynku.

Często nie mają żadnej termoizolacji

Nawet jeżeli rola przyklejanych do ściany płyt styropianu nie do końca jest zrozumiała, to większość osób ma świadomość istnienia ocieplenia na elewacji domków jednorodzinnych i bloków. A jednak w wielu domach sprzed kilkudziesięciu lat nie ma i nigdy nie było żadnego materiału utrzymującego w miarę stałą temperaturę w środku.

Z jednej strony wynikało to z braku odpowiednich materiałów. Najstarszy masowo produkowany termoizolator budowlany – styropian – powstał w latach czterdziestych ubiegłego wieku, a upowszechnił się w pięćdziesiątych. Domy z tych lat i starsze były więc skazane na brak jakiegokolwiek ocieplenia, a kamienie, cegły i beton bardzo słabo zatrzymują ciepło.

Z drugiej strony o wiele większe wydobycie węgla, a także jego niskie ceny sprawiały, że spalanie było ogromne i niczym nie regulowane. W latach siedemdziesiątych produkowano dwukrotnie więcej węgla w Polsce niż teraz. Tak samo wysoka była produkcja węgla brunatnego, który często wydobywano metodą odkrywkową. W dobie tak dużego spalania i zanieczyszczania środowiska naturalnego termoizolacja odgrywała mniejszą rolę niż dziś.

W omawianym tutaj domu z lat 60-tych nie było żadnej izolacji termicznej. Od samego początku właściciele musieli liczyć się z narastającymi niedogodnościami z tym związanymi. Można zakładać, że zużycie węgla w tym gospodarstwie było o wiele wyższe, niż dopuszczają to dzisiejsze krajowe i europejskie normy.

Materiał izolujący utracił swoje właściwości

Materiały termoizolacyjne starszego typu mają tendencję do utraty swoich właściwości wraz z upływem czasu. Pogarsza się ich współczynnik przewodzenia ciepła, czyli izolują coraz gorzej, nasiąkają wodą, co dodatkowo obniża ich sprawność, a także kurczą się i przesuwają, wskutek czego powiększają się przestrzenie przepuszczające ciepło – mostki termiczne.

Skoro skuteczna i dobrze funkcjonująca izolacja cieplna na poddaszu nie przepuszcza temperatury w żadną stronę, to znaczy, że zimą pod dachem powinno być ciepło, jego powierzchnia będzie mieć temperaturę otoczenia, a wewnątrz warstwy izolującej temperatura będzie przechodzić płynnie od wysokiej do niskiej.

Mając tę wiedzę, można samemu zaobserwować degradację ocieplenia zimową porą. Jeżeli na dachu powinien być śnieg albo szron, a mimo to jest on ciemny, to znaczy, że w tym miejscu ciepło ucieka z domu i ogrzewa dachówki, roztapiając śnieg, wyziębiając wnętrze domu i jego mieszkańców. Takich domów jest bardzo dużo, a im starsze, tym bardziej to widać.

Materiały niskiej klasy

Najstarsze materiały okazują się najgorszymi izolatorami. Skuteczność najlepszego styropianu w zatrzymywaniu ciepła jest większa niż surowych murów, ale mniejsza niż najdroższej wełny. Jednak oba rozwiązania są gorsze niż o wiele nowocześniejsza zamkniętokomórkowa piana poliuretanowa.

Za jakość materiału do izolacji odpowiada kilka czynników. Są to między innymi:

• ilość powietrza zawartego wewnątrz,
• rodzaj gazu użytego do wypełnienia wolnej przestrzeni,
• dyfuzyjność, czyli możliwość przenikania cząstek z i do materiału,
• trwałość.

Styropian aż w 98% składa się z powietrza. Czyniłoby to z niego świetny izolator gdyby nie fakt, że cząstki gazów dość swobodnie przemieszczają się w nim, co w praktyce oznacza łatwe przenikanie ciepła do jego struktur i na zewnątrz.

Wełna mineralna również spełnia swoją funkcję dzięki dużej zawartości powietrza pomiędzy włóknami. Jednak z upływem czasu pod wpływem grawitacji jej struktura zbija się, uwalniając powietrze. Sytuację pogarsza fakt, że wełna łatwo nasiąka wodą: chociaż w końcu wyschnie, to zmieni się gęstość jej włókien, a tym samym pogorszą się jej właściwości izolujące.

Nowoczesna piana poliuretanowa – zarówno sztywna, jak i półsztywna – zachowuje swój kształt i gęstość i między innymi dzięki temu utrzymuje swoje kluczowe właściwości bez zmian przez co najmniej 25 lat.

Błędy firmy montażowej

W każdej branży zdarzają się mniej i bardziej kompetentni wykonawcy – również wśród firm budowlanych. Jakość ich pracy ma ogromne znaczenie podczas układania wełny i styropianu. Niedokładności, nierówne cięcie materiału, a także jego zagniecenie oznaczają powstawanie mostków termicznych, a więc pogorszenie właściwości izolacyjnych w danym miejscu.

Sytuacji nie ułatwia fakt, że wełna i polistyren (to prawidłowa nazwa styropianu) to materiały w postaci płyt lub mat, a ich nanoszenie zawsze wiąże się ze szczelinami, łączeniami i otworami. Tam, gdzie nie ma materiału izolacyjnego lub jest go mniej, mają miejsce większe straty ciepła.

Warto wspomnieć, że takie problemy znikają przy zastosowaniu izolacji natryskowej. Piana PUR powstaje z naniesienia dwóch ciekłych składników. Dzięki temu wypełnia dokładnie każdą szczelinę, a sama doskonale przykleja się do podłoża. Tworzy więc jednolitą warstwę bez łączeń i otworów. A najwyższą jakość natrysków gwarantują nasi certyfikowani aplikatorzy piany.

Brak izolacji termicznej lub jej niska jakość bez wątpienia wpływają na kondycję domu. Szczególnie duże znaczenie ma wilgoć, która jest odpowiedzialna między innymi za butwienie elementów drewnianych, a także rozwój pleśni. Woda, która zacznie zamarzać, a nie znajdzie ujścia, może uszkadzać również inne elementy konstrukcyjne budynku.

Zanim przystąpisz do nanoszenia izolacji, upewnij się, że dom jest przygotowany do tego procesu. Jeżeli nie, to zwróć uwagę na poniższe sugestie. Dzięki temu unikniesz bardzo kosztownych problemów.

Wybierz odpowiednią izolację

Weź pod uwagę wszystkie dostępne możliwości, nie tylko styropian i wełnę. Nowsze materiały, takie jak piana, mają lepsze właściwości zatrzymujące ciepło, a finalnie koszt takiej izolacji jest mniejszy, zaś cała inwestycja zapewnia coraz wyższe oszczędności. Zanim podejmiesz decyzję, zorientuj się, jaki masz wybór i czym charakteryzują się poszczególne materiały. Ich porównanie znajdziesz również w artykułach na naszej stronie internetowej.

Właściciel opisywanego domu przez pewien czas zdobywał informacje na temat różnych materiałów do ocieplenia domu. Przez lata przyzwyczaił się do tego, że opieka nad domem nie wymaga dodatkowych starań – między innymi z tego powodu wybrał pianę poliuretanową, którą nakłada się raz i można o niej zapomnieć na co najmniej ćwierć wieku, podczas gdy ona cały czas spełnia swoją rolę tak samo dobrze.

Papa to nie termoizolacja

Wie to każda osoba pracująca w branży budowlanej, ale mamy świadomość, że wiele lat temu istniało błędne przekonanie o właściwościach papy. Jej nowoczesne wersje do dziś są stosowane jako materiał chroniący przed dostępem wilgoci. Jednak ciepło przenika przez papę łatwo i bez przeszkód, czyli nie zapewnia żadnej ochrony przed wychładzaniem budynku.

Elementy drewniane mogły ulec uszkodzeniu

Jeżeli tak się stało, to jest to wynik działania wilgoci. Drewno to materiał otwarty dyfuzyjnie, oznacza to, że gazy (np. para wodna) mogą wnikać do jego wnętrza i je opuszczać. Jeśli jednak drewniane elementy były narażone długo na działanie wody, to zarówno szczelność, jak i konstrukcja dachu mogły zostać naruszone. Ze względu na bezpieczeństwo i nową termoizolację konieczne jest sprawdzenie stanu konstrukcji dachu i jego ewentualna naprawa.

W przypadku modelowego domu tak właśnie się stało. Drewniana więźba dachowa pozbawiona właściwej termoizolacji cały czas była poddawana oddziaływaniu wilgoci pochodzącej z zewnątrz i z wnętrza domu. To powoduje butwienie drewna i zagraża bezpieczeństwu. Dlatego przed wykonaniem prac ociepleniowych właściciele podjęli decyzję o wymianie dachu.

Osusz ocieplaną powierzchnię

Szerszenie, kuny i niewykwalifikowani pracownicy z pewnością stanowią zagrożenie dla jakości izolacji termicznej, ale największym jest wilgoć. Woda niszczy materiał, do którego się dostanie albo na którym znajduje się dłuższy czas. Należy starannie osuszyć ściany i inne przegrody budowlane, zanim zostanie nałożona lub natryśnięta izolacja.

Dziś można mieszkać w ciepłym, przytulnym i doskonale ocieplonym domu, oszczędzając przy tym wiele pieniędzy i chroniąc środowisko naturalne. Jednocześnie taka inwestycja nie tylko może ustrzec właściciela przed mandatem, ale może okazać się wyjątkowo tania lub nawet bezpłatna. Oto 4 bardzo dobre powody, żeby zadbać o termoizolację starszego domu.

Komfort

W ciepłym domu żyje się o wiele wygodniej. Temperatura na poddaszu sięgająca 30 stopni Celsjusza również obniża komfort życia. Odpowiednia termoizolacja podnosi jakość życia przez cały rok. Dodatkowo poprawia komfort psychiczny, obniżając opłaty.

Często mówi się, że od razu można poczuć różnicę, gdy wchodzi się do tego samego domu przed i po naniesieniu termoizolacji. Tak właśnie było w omawianym przypadku starego domu. Komfort wynikający z odpowiedniej temperatury panującej w danym momencie rozciągnął się na cały rok, ponieważ piana PUR pozwala wygodnie żyć na poddaszu nawet podczas upalnego lata.

Pieniądze

Odpowiednia izolacja termiczna skutecznie obniża opłaty za ogrzewanie, a w dodatku oszczędności te mogą utrzymywać się przez wiele lat. Jako producent piany poliuretanowej wystawiamy świadectwo niezmienności parametrów izolacyjnych przez 25 lat. Przy stale rosnących cenach ogrzewania i opału mówimy o zaoszczędzonych pieniądzach wielokrotnie przewyższających koszt natryśnięcia izolacji.

Właściciel prezentowanego domu zdawał sobie sprawę z tego, że nadpłacone koszty ogrzewania domu bez ocieplenia już dawno przekroczyły koszt termoizolacji. Przy stale rosnących cenach węgla, gazu i prądu oszczędności wynikające z natryśnięcia piany Purios na dach stają się po prostu koniecznością.

Unia Europejska

Od początku obecności Polski w strukturach Unii Europejskiej jesteśmy zobowiązani do wprowadzania i zachowywania regulacji dotyczących między innymi ograniczenia zużycia paliw kopalnych. W roku 2023 pojawił się obowiązek posiadania świadectw energetycznych – dokumentów obowiązkowych podczas ukończenia budowy domu. Od roku 2024 taki sam obowiązek nałożono na wszystkich właścicieli dzierżawców, którzy chcą sprzedać lub wynająć nawet stary dom. Należy też zakładać, że wymogi prawne wobec przestarzałych źródeł ciepła będą cały czas zaostrzane.

Jeżeli właściciel kiedyś zdecyduje o sprzedaży lub wynajmie domu, będzie zobowiązany do przeprowadzenia audytu energetycznego, a następnie do uzyskania świadectwa charakterystyki energetycznej. Zawiera ono wiele informacji, a jakość izolacji termicznej dachu jest tylko jedną z nich.

Dopłaty

Dzięki takim programom unijnym jak „Czyste Powietrze” i inne każdy właściciel domu może liczyć na dofinansowanie. Można ubiegać się o dofinansowanie lub zwrot pieniędzy za ocieplenie domu. Dopłata wynosi od 50% do 100% poniesionych kosztów, tak więc możliwe jest zapewnienie komfortu sobie i swoim bliskim bez ponoszenia własnych wydatków.

Ocieplenie starego domu było o wiele łatwiejsze właśnie dzięki temu, że właściciel zdecydował się na skorzystanie z dopłat w programie “Czyste Powietrze”. Dzięki dopłatom można rzeczywiście odmienić charakterystykę domu zupełnie za darmo.