Izolacja dachu płaskiego – wszystko o ociepleniu stropodachu

Dach płaski nie musi być idealnie równy, nie powinien też przebiegać równolegle do podłoża, minimalne zalecane nachylenie wynosi 3 stopnie. Ze względu na jego budowę wyróżnia się:

• dach płaski wentylowany,
• niewentylowany:
  • z komorą powietrzną,
  • bez komory powietrznej,
• odwrócony.

Różnice dotyczą przede wszystkim układu kluczowych warstw.

Kolejność nakładających się warstw wiąże się ściśle z materiałem do izolacji dachu: tylko niektóre sprawdzą się w tego rodzaju konstrukcji. 

Istotne różnice między trzema konstrukcjami dachu płaskiego wpływają między innymi na możliwość jego dalszej eksploatacji, a także na ewentualne problemy.

Dach płaski wentylowany

Dach płaski wentylowany to najczęściej spotykane rozwiązanie wśród tego typu architektury. Na żelbetowej warstwie konstrukcyjnej umieszcza się najpierw warstwę hydroizolacyjną, a następnie termoizolacyjną. Bezpośrednio nad nią tworzy się przestrzeń wypełnioną powietrzem. W tym miejscu gromadzi się wilgoć bytowa, która następnie jest wywiewana dzięki otworom pozwalającym na swobodny przepływ wiatru.

Ze względu na układ przestrzeni wentylacyjnej wyróżnia się dodatkowo:

• dachy dwudzielne,
• dachy jednodzielne:
• kanalikowe,
• szczelinowe.

Powyższy podział nie wpływa na kolejność ani rodzaj warstw dachu płaskiego.

Kolejnymi elementami tego typu zadaszenia są: konstrukcja pod pokrycie dachowe, a następnie wytrzymała na uszkodzenia mechaniczne warstwa uszczelniająca, której rodzaje zostaną omówione w dalszej części tekstu.

Wiedza na temat rodzajów izolacji termicznej, a przede wszystkim właściwości tych materiałów pozwala wysnuć słuszny wniosek, że zastosowane w tym wariancie ocieplenie musi być wyjątkowo odporne na działanie wilgoci. Dlatego tak dużą popularność zyskuje zamkniętokomórkowa piana poliuretanowa. 

Dach płaski niewentylowany

Podobnie jak dach odwrócony nazywany jest często stropodachem. Jest tak ze względu na to, że strop – sufit najwyższej kondygnacji użytkowej – jest jednocześnie dachem. To najłatwiejsza do wykonania, a zarazem wymagająca najwyższej fachowości forma dachu płaskiego. Łatwość wynika z faktu, że poszczególne warstwy po prostu leżą kolejno na sobie, natomiast występuje tu realny zagrożenie zamoknięcia warstwy termoizolacyjnej, która przestanie spełniać swoje funkcje, co doprowadzi do degradacji przegrody dachowej.

Warstwy od najniższej to: strop żelbetowy, warstwa paroizolacyjna, termoizolacja i hydroizolacja.

Brak wentylacji dachu wymusza nie tylko bardzo staranne wykonanie, ale też użycie izolacji cieplnej odpornej na ściskanie i stosunkowo niewrażliwej na oddziaływanie wilgoci. W tej roli ponownie najlepiej sprawdza się piana zamkniętokomórkowa. 

Dach płaski odwrócony

Pod względem konstrukcyjnym jest to przegroda pełna (czyli niewentylowana), odróżnia go jednak kolejność niektórych warstw. Podstawę stanowi strop betonowy, następnie jest hydroizolacja, termoizolacja, a kolejnymi warstwami mogą być geowłókniny. Bardzo często pojawia się warstwa obciążeniowa (balastowa), na przykład żwir.

Taki układ warstw włącznie z warstwą balastową stanowi podstawę dla dachów zielonych porośniętych roślinnością.

Przeczytaj również: 

Ocieplenie dachu skośnego z zastosowaniem pianki PUR

Inwestorzy mogą wybierać pomiędzy różnymi rodzajami materiałami izolującymi. Są to:

• pianka PUR,
• płyty PIR,
• wełna mineralna,
• styropian,
• styrodur,
• celuloza.

Zasadnicze różnice między nimi to: struktura, jakość przewodnictwa cieplnego (a więc skuteczność) oraz wrażliwość na warunki panujące w i na dachu płaskim. Wartość parametru przewodzenia cieplnego przekłada się na to, czy dach rzeczywiście będzie blokować mieszanie się temperatur zewnętrznej i wewnętrznej. Natomiast właściwości mechaniczne materiału informują, czy sprawdzi się on w danym miejscu.

Należy wziąć przede wszystkim pod uwagę: 

• wytrzymałość mechaniczną – odporność na ściskanie,
• nasiąkliwość,
• osiadanie.

Wytrzymałość mechaniczna jest związana z charakterystyczną, warstwową budową dachu płaskiego. W przypadku przegrody pełnej izolacja stanowi jedną z wewnętrznych warstw. Oznacza to, że materiał będzie stale ściskany. W tym scenariuszu należy pominąć wyroby, które łatwo się odkształcają, czyli wełna, styropian i celuloza, natomiast wziąć pod uwagę materiały o dużej odporności mechanicznej.

Nasiąkliwość to parametr szczególnie istotny przy przegrodzie płaskiej. Jest ona bardziej niż inne narażona na działanie stojącej wody (deszczówki, która nie spłynęła z dachu). W przypadku błędów konstrukcyjnych lub uszkodzeń wilgoć może naruszyć materiały nasiąkające wodą, na przykład wełnę i celulozę. Materiał z poliuretanu jest wysoce odporny zarówno na obniżanie właściwości termoizolacyjnych przez wodę, jak i na rozwój mikroorganizmów.

Osiadanie stanowi problem w przypadku każdego rodzaju dachu. Z biegiem lat pod wpływem grawitacji niektóre materiały osuwają się i osiadają. Tym samym tworzą się miejsca szczególnego zagęszczenia oraz puste przestrzenie – mostki termiczne. Dlatego warto wybierać lepsze rozwiązania niż stosowanie wełny mineralnej i celulozy do izolacji dachów płaskich. Najwyższą odporność wykazują: natryskowa zamkniętokomórkowa piana poliuretanowa (pianka PUR) oraz płyty z rdzeniem PIR.

Izolacja dachu płaskiego nie tylko między jego warstwami

Opisane wyżej szczegóły konstrukcyjne dotyczą dachów płaskich w nowo budowanych budynkach albo sytuacji, w których należało wymienić cały dach. Jednak możliwe jest ocieplenie dachu płaskiego w trakcie eksploatacji domu, a więc jego docieplenie lub termomodernizacja. W tym celu stosuje się kilka rozwiązań.

W termoizolacji dachów płaskich doskonale sprawdzi się zamkniętokomórkowa pianka poliuretanowa aplikowana metodą natryskową. Ocieplenie tego typu polega na nałożeniu kilku warstw pianki PUR, z których każda ma grubość około 1-2 cm. Efektywna warstwa izolacji dachowej może wynosić, zależnie od zapotrzebowania, od 3 do 12 cm grubości.

Zaletą wykorzystania tego materiału jest lekka, trwała, bezspoinowa powłoka o znakomitych parametrach izolacyjności termicznej. Izolacja dachu płaskiego idealnie zespaja się z podłożem i stanowi znakomite podłoże do wykonania wierzchniej warstwy. Łącznie z warstwą powłokową chroniącą przed promieniowaniem UV oraz stojącą wodą, pianka PUR doskonale zabezpiecza dach przed niekorzystnym działaniem warunków atmosferycznych, takich jak deszcz czy wiatr.

Do pian natryskowych zalecane są systemy powłokowe natryskowe bądź malowane, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, by zastosować membranę PVC lub papę termozgrzewalną klejoną do podłoża. Szkoda byłoby przebijać metalowymi łącznikami tak znakomitą izolację.

Izolacja nadmuchiwana

Dach wentylowany posiada przestrzeń do swobodnego przepływu powietrza. To wysoka na kilkadziesiąt centymetrów warstwa, którą można wypełnić materiałem izolacyjnym. Oczywiście wiąże się to z koniecznością zamknięcia otworów i szczelin odprowadzających wilgoć, a tym samym: ze zmianą jego kategorii na dach niewentylowany. Można w tym celu wykorzystać również zamkniętą pustą przestrzeń, która dawniej pełniła w dachach płaskich warstwę termoizolacyjną.

W obu przypadkach tę pustą przestrzeń można wykorzystać do wtłoczenia granulatu materiału. Stosuje się wdmuchiwaną celulozę, czasami rozdrobnioną wełnę mineralną, a nawet styropian. Oczywiście nawet idealnie zabezpieczona przed wilgocią izolacja wdmuchiwana będzie osiadać, a tym samym tracić swoje właściwości.

Izolacja nakładana

Są to płyty, czyli sandwich panele z rdzeniem PIR, z rdzeniem z wełny mineralnej, a także płyty wełniane i styropianowe. Można je ułożyć jako zewnętrzną warstwę po zdjęciu istniejącego przekrycia.

Płyty styropianowe oraz sprasowana wełna mineralna, podobnie jak panele z wełną pomiędzy okleinami nie nadają się do zamontowania tam, gdzie od czasu do czasu trzeba postawić stopę. Materiał mógłby ulec uszkodzeniu.

Dobrze sprawdzają się płyty z wypełnieniem poliizocyjanuranowym jako wyrób wytrzymały i skuteczny pod względem izolacji cieplnej. Na wyłożone sandwich panele trzeba nanieść warstwę chroniącą przed wodą, na przykład papę albo polimocznik.

Izolacja natryskowa

W przypadku dachu płaskiego jest to rozwiązanie nie mające sobie równych. Mowa o natryskiwanej pianie poliuretanowej. Spośród dwóch rodzajów pianki PUR optymalne właściwości w takiej sytuacji oferuje zamkniętokomórkowa.

Po pierwsze, dokładność. Izolacja natryskowa pozwala zaizolować dokładnie każdy, nawet najtrudniej dostępny fragment. Jej nanoszenie przypomina rozpylanie farby, a dodatkowo w ciągu kilku sekund natryśnięta ciecz wypienia się, wypełniając kąty, szczeliny, pęknięcia, nierówności i otwory. Utworzona w ten sposób szczelna, jednolita i bezspoinowa warstwa może być nanoszona nawet na istniejące powłoki dachu bez ich zrywania.

Po drugie, wytrzymałość. Piana zamkniętokomórkowa wykazuje bardzo dużą wytrzymałość mechaniczną, ma także wysoką gęstość. Z łatwością znosi duży nacisk, dlatego stosowana jest także do ocieplenia fundamentów. Uzyskany certyfikat dowodzi, że nawet po upływie 25 lat ten materiał zachowuje swoją objętość, klasę reakcji na ogień i przewodnictwo cieplne. Jest też bardzo odporny na działanie wody.

Po trzecie, precyzja. Precyzyjnie izoluje wszystkie przestrzenie. Zabezpiecza połączenia dachu z attyką, z kominami i innymi elementami. Zaizolowanie punktów styków trwa bardzo krótko, jest dokładne, trwałe i w żaden sposób nie zagraża elementom metalowym lub murowanym.

Po czwarte, łatwość. Nie wymaga zabudowy. Natryśnięta warstwa piany powinna zostać pokryta hydroizolacją. Tak utworzona równa, jednolita struktura może przez wiele lat posłużyć jako idealne zabezpieczenie dachu oraz komfortu mieszkańców.

Po piąte, bezpieczeństwo. Zamkniętokomórkowa piana poliuretanowa ma doskonałe właściwości termoizolacyjne, dzięki czemu gwarantuje komfort cieplny mieszkańcom. Ma także odpowiednią klasę reakcji na ogień, co czyni ją sojusznikiem w walce z ewentualnym pożarem. Jest też bezpieczna dla ludzi i zwierząt niezależnie od temperatury.

Izolacja natryskowa to sprawdzony sposób na ocieplenie zarówno starszego, jak i nowo budowanego domu z dachem płaskim. Natryskiwana od góry piana PUR wymaga jednak zabezpieczenia jej przed działaniem wilgoci. Do tego celu stosuje się warstwę hydroizolacyjną.

Najczęściej stosowana jest papa termozgrzewalna. To proste i skuteczne rozwiązanie wciąż sprawdza się na gładkich powierzchniach. Zmienne warunki pogodowe sprawiają, że po latach może zacząć niszczeć. Ponadto jej czarny kolor ma wpływ na podnoszenie się temperatury w najwyżej położonej kondygnacji do nieprzyjemnego poziomu.

Innym sposobem są izolacje z rozwijanych tworzyw sztucznych i kauczuków: PVC albo EPDM. To również skuteczny sposób na ochronę przed wpływem wody. Podobnie jak papa są to materiały odporne na ścieranie, na rozciąganie i kurczenie się, ale podlegające uszkodzeniom w wyniku działania pogody.

Najlepszą metodą jest hydroizolacja natryskowa. Tutaj prym wiedzie polimocznik. Po natryśnięciu tworzy on cienką warstwę przypominającą gumę. Powłoka ta jest wolna od spoin, a ponadto – podobnie jak piana PUR – pozwala łatwo zabezpieczyć dowolną powierzchnię. Jej wysoką skuteczność można obserwować codziennie, ponieważ polimocznik często jest stosowany do pokrywania powierzchni basenów, schodów lub krawężników. Ponadto może mieć różne kolory.