Budowa domu z jeszcze większymi restrykcjami prawnymi

W 2021 r. weszły w życie nowe, jeszcze bardziej restrykcyjne wymagania dotyczące energooszczędności domów. Obecnie nowe budynki muszą mieć niskie zużycie energii czy też być zeroenergetyczne. Jest to związane z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r., według której do 2021 roku wszystkie obiekty budowlane powinny spełniać wymagania wspomnianej Dyrektywy. Aby pomóc inwestorom w osiągnięciu celu, jakim jest budowa domu jednorodzinnego, UE wprowadziła programy dotacyjne, wspierane dodatkowo przez krajowe projekty finansowe, które w dużej mierze skupiają się na modernizacji pozostałych rozwiązań.

Program NFOŚiGW bez wznowienia

Niestety większość programów dofinansowania do domów energooszczędnych została w 2020 roku zamknięta. Cieszyły się one ogromnym zainteresowanie zwłaszcza między 2016 a 2018 rokiem. Największe wsparcie finansowe można było uzyskać w ramach programu „Efektywne wykorzystanie energii. Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych”. Stworzony przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej projekt, przeznaczony był dla inwestorów, chcących postawić energooszczędny budynek lub kupić mieszkanie w bloku spełniającym wymagania Dyrektywy. Program został zakończony w dniach 27-28.07.2016 roku, a NFOŚiGW nie przewiduje jego wznowienia. Był to pierwszy taki ogólnopolski instrument wspierający budujących domy o niskim zużyciu energii.

Które programy są zatem aktualne w 2023 roku?

Program „Czyste powietrze”

Najbardziej chyba znanym ogólnopolskim programem dotacyjnym jest projekt „Czyste powietrze”, który jest realizowany od 19 września 2018 roku, a jego zakończenie planowane jest na rok 2029. W ramach projektu umowy o dofinansowanie można podpisywać do 31 grudnia 2027 r., a środki będą wydatkowane do 30 września 2029 r.

Z założenia program „Czyste powietrze” (sprawdź: dofinansowanie na ocieplenie domu) skupia się przede wszystkim na wymianie starych kotłów na paliwo stałe oraz na osiągnięciu lepszej efektywności energetycznej domów jednorodzinnych. Jego podstawowym celem jest poprawa jakości powietrza i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych poprzez wymianę źródeł ciepła oraz polepszenie efektowności energetycznej domów jednorodzinnych poprzez przeprowadzenie niezbędnych prac termomodernizacyjnych budynku. Polega to głównie na ocieplenie wszystkich newralgicznych połaci obiektu i przegród budowlanych przy pomocy odpowiednich materiałów, jak np. pianka PUR. Odpowiednio ocieplony budynek zapewnia termiczny komfort jego użytkowania zarówno w okresie letnim, jak i w zimie. Jednak poza wykonaniem odpowiedniej izolacji, konieczne jest zapewnienie również właściwej wentylacji budynku, a także zastosowanie osłon przeciwsłonecznych i możliwości wykorzystywania energii słonecznej w praktyce. Na wszystkie powyższe prace można uzyskać dofinansowanie w ramach programu „Czyste Powietrze”. Dotacja przewiduje obecnie do 30 000 zł dla podstawowego poziomu dofinansowania oraz 37 000 zł dla podwyższonego poziomu dofinansowania. Właścicielom lub współwłaścicielom jednorodzinnych budynków mieszkalnych wraz z dotacją z programu „Czyste Powietrze” przysługuje ulga termomodernizacyjna, którą można odliczyć od podatku.*

6 lipca 2021 r. Alior Banki i Bank Ochrony Środowiska uruchomiły linię kredytową dla osób chcących wziąć udział w programie "Czyste powietrze".

„W ostatnim czasie w programie „Czyste powietrze” zmieniły się zasady udziela wsparcia finansowego. Niestety, nie ma już możliwości dofinansowania domu w budowie.”

Program „Mój prąd”

Dofinansowania do budowy domu 2021 to także program „Mój prąd”, który pozwala uzyskać dotację do 50 proc. kosztu inwestycji w fotowoltaikę i jest obecnie zintegrowany z programem „Czyste powietrze”. W życie wszedł on w 2019 r. i będzie realizowany do 2025 r. Celem programu jest zwiększenie produkcji energii elektrycznej z mikroinstalacji fotowoltaicznych na terenie Polski, a jego beneficjentami są osoby fizyczne wytwarzające energię elektryczną na własne potrzeby.**

Wysokość dotacji w trzeciej edycji programu, która ruszyła 1 lipca 2021 r. ma zależeć od „zakresu rzeczowego inwestycji” (zamiast wcześniej obowiązującej dotacji do 5000zł). W tym naborze program będzie finansowany ze środków unijnych, a nie jak wcześniej z pieniędzy unijnych. Kosztem kwalifikowanym będą koszty poniesione w okresie od 1.02.2020 r. do 31.12.2023r.

Program „Moja woda”

Inwestor w ramach programu „Moja woda” może przeznaczyć uzyskane pieniądze m.in. na zwiększenie retencji na terenach posesji przy budynkach jednorodzinnych.*** Program ruszył 1 czerwca 2020 r. i w założeniu będzie realizowany do 30 czerwca 2024 r.

Z programu dofinansowania instalacji przydomowej retencji mogą skorzystać właściciele lub współwłaściciele nieruchomości, na której znajduje się budynek jednorodzinny. Program uwzględnia również nowo budowane domy, o ile zostaną oddane do użytkowania zgodnie z prawem, przed złożeniem dokumentów do wypłaty dotacji z Programu „Moja Woda”. Beneficjenci projektu mogą otrzymać dotację w kwocie do 5 000 zł (nie więcej niż 80 proc. kosztów kwalifikowanych instalacji) przy spełnieniu odpowiednich warunków.

Lokalne programy dofinansowania

Istnieją również lokalne dofinansowania do budowy domu 2021, jak np. program „Budowa przydomowych oczyszczalni Ścieków”. W ich przypadku wysokość dofinansowań oraz warunki ich uzyskania zależą w głównej mierze od władz danego regionu. Informacji na ten temat lokalnych dofinansowań na budowę domu należy szukać przede wszystkim w miejscowym wydziale ochrony środowiska lub na stronie internetowej gminy.

W ramach lokalnego dofinansowania do budowy domu 2022 warto szukać m.in.:

• Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich
• Regionalnych Programów Operacyjnych
• Lokalnych programów antysmogowych
• Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Kto może się ubiegać o dotację na budowę domu 2022?

To, kto może się starać o dofinansowanie na budowę domu oraz jakie warunki musi spełnić, tak naprawdę zależy od programu, z którego chce skorzystać. Dla przykładu o dofinansowanie z programu „Czyste Powietrze” mogą się ubiegać właściciele lub współwłaściciele już wybudowanych domów jednorodzinnych, lub lokali mieszkalnych z odrębną księgą wieczystą, wydzielonych w tych budynkach, którzy chcieliby poddać je termomodernizacji.

Z kolei o dotację w programie „Mój Prąd” można się ubiegać się, jeśli instalacja jest już wykonana i podłączona do sieci elektroenergetycznej (m.in. posiadasz licznik dwukierunkowy), a jej moc wynosi 2-10 kW i jest przeznaczona na cele mieszkaniowe.

Dofinansowanie a projekt domu

Wymagania odnośnie projektu domu są również uzależnione od konkretnego programu. Aby otrzymać dotację na budowę domu pasywnego, trzeba przedstawić projekt uwzględniający rozwiązania technologiczne, które pozwolą skutecznie ograniczyć zapotrzebowanie na energię (standardowo będzie to15 kWh/(m²/rok). Przekroczenie tej wartości będzie się prawdopodobnie wiązać z odrzuceniem wniosku o dofinansowanie.

Niekiedy dofinansowanie przysługuje wyłącznie na projekty realizowane w konkretnej technologii (dom drewniany, dom murowany, itp.). Projekty są oceniane również pod kątem wielu kryteriów, jak np. powierzchnia, która nie może być większa od z góry założonej wartości.